2.2 Mechanisme
Waarom bewegen de lithosfeerplaten, wat vormt de
motor achter de bewegingen van deze reuzachtige platen? In de les hebben we
twee oorzaken gezien. Een eerste noemt convectiestromingen. Op deze stromingen
drijven de platen mee, als blokken hout op stromend water.
Wat is convectie? Opstijgen van warm materiaal. Dit
is zo als je saus opwarmt. De warme saus stijgt. Hetzelfde gebeurt in de aarde.
Gloeiend hete magma stijgt op en laat de rest van de magma in de astenosfeer
bewegen. Net als een blok hout op stromend water beweegt, bewegen de grote
lithosfeerplaten op de stromende magma onder onze voeten. Dit gebeurd wel heel
langzaam (cm – 20 cm/jaar). Op plaatsen waar de stromen uit elkaar bewegen
scheurt het continent en bewegen continenten uit elkaar. Waar magmastromen naar
elkaar toe bewegen botsen continenten met elkaar. Daar krijg je dan de gebergten
en troggen (zie later).
Zwaartekracht vormt de tweede kracht die de platen
kan bewegen. Denk aan de handdoekenproef…. Op een bepaald moment breekt de
oceanische plaat los van de continentale en zakt weg in de astenosfeer. De
zinkende plaat trekt de rest van de plaat mee. Op deze manier kunnen zich
oceanen sluiten. Zo zorgde subductie voor het sluiten van de oceaan tussen Eurazië
en Indië. Uiteindelijk verdween de oceaan en botste Indië met Eurazië.
Waarom zinkt de oceanische plaat weg in de
astenosfeer? Hiervoor heb je een aantal redenen. Ten eerste, weegt oceanische
plaat sowieso zwaarder dan de continentale plaat. Ten tweede, de oude korst aan
de rand van de oceaan heeft een zodanig grote dichtheid dat ze zelfs niet meer
kan drijven. Tenslotte, hebben we gezien dat de oceaanbodem bedekt is met
sedimenten. Dit bezinksel van zand, klei en krijt kan aan de rand van de
oceanen een dikte hebben van verschillende kilometers. Dit gewicht drukt de
oceaanplaat in de astenosfeer.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten